Statische elektriciteit kan ontstaan wanneer twee voorwerpen tegen elkaar wrijven. Daarbij neemt het ene voorwerp geladen deeltjes van het andere voorwerp over, waardoor beide materialen een elektrische lading krijgen. Het materiaal blijft dan langere tijd geladen en de geladen deeltjes kunnen niet wegstromen. 

Voorbeelden: haar dat alle kanten uitgaat bij het kammen, schok bij het aanraken van een deurknop, statische elektriciteit bij ballonen,...

proefjes: https://www.technopolis.be/nl/fiche/experimenteer/proefjes-en-experimenten/zwevende-ring/<br>

videofragment: https://www.esdsite.nl/statisch.html

Atomen bestaan uit een positief geladen kern, met daaromheen negatief geladen elektronen.

Atomen zijn in principe neutraal (bevatten evenveel positieve als negatieve lading)

Als atomen botsen kan er een uitwisseling van elektronen plaatsvinden.

Op de afbeelding links ziet u wat er gebeurt met de geladen deeltjes in de materie wanneer met een ballon over een trui gewreven wordt.

Een voorbeeld uit de natuur:

Bliksem:

Door luchtstromen worden ijskristallen en waterdruppels langs elkaar gewreven waardoor ze een elektrische lading krijgen. Om de lading ongedaan te maken springt er een bliksemflits van de ene kant naar de andere kant van de wolk.

Soms ontlaad de wolk via de aarde, dan neemt ze de kortste weg via boom of toren

Wat is een stroomkring:

Een stroomkring is een gesloten elektrisch circuit. Met gesloten wordt bedoeld dat er een weg is waarlangs de elektrische stroom in staat is om vanuit 1 pool van de bron terug te keren naar de andere. 

figuur links: schematische voorstelling van een eenvoudige stroomkring met 1 lampje

Er wordt ook gesproken over de richting van de stroom.

De richting van de stroom gaat van pluspool naar minpool.

(in werkelijkheid stromen de elektronen van minpool naar pluspool)

De geladen deeltjes stromen dan door het lampje, waardoor het lampje samen met de batterij en de stroomdraden een gesloten circuit vormen.

( als het lampje niet brandt, is deze stroomkring onderbroken)

Een schakelaar kan je gebruiken om de stroomkring bewust te onderbreken.

Je kan zelf een stroomkring maken. Met een batterij, lamp en stroomdraad. (evenals een paperclip/spijkers voor de schakelaar

Experiment = https://www.technopolis.be/nl/fiche/experimenteer/proefjes-en-experimenten/maak-een-schakelaar/

Sommige materialen geleiden beter dan andere materialen.

Een geleider kan elektronen goed doorgeven en biedt weinig weerstand tegen stroom. (op figuur: binnenkant draad) 

Wat is een isolator?

Een isolator is een materie die nauwelijks stroom doorlaat ( en dus geen elektronen geleidt) en biedt een grote weerstand aan stroom . (gekleurde delen op figuur)

Vaak wordt de geleider omhult met een isolator. 

Serieschakeling

voorbeeld: ouderwetse kerstboomverlichting

Gevolg: als 1 lampje kapot is of niet goed ingedraaid, is de stroomkring onderbroken en brandt er geen 1 lampje meer.

Aansluiting van veel lampjes in serie zorgt voor hogere weerstand, waardoor de stroomsterkte minder groot wordt, en de lampjes zwakker gaan branden.

Parallelschakeling

Voorbeeld: elektrische bedrading in huizen.

Elke lamp is afzonderlijk met spanningsbron verbonden. Wanneer er 1 lamp kapot is, blijven de andere lampen branden.

Lampjes branden even fel

Tips wanneer je experimenteert met elektriciteit:

• Gebruik batterijen met lager voltage dan de energieverbruiker.
• Lege batterijen geven niet genoeg energie om de elektronen te laten stromen
• Herbruikbare batterijen leveren minder chemisch afval op, maar deze gaan sneller kapot door kortsluiting.
• Voltmeter is handig materiaal om de 'volheid' van de batterijen te meten
• Bij batterijen gebruik je zwakstroom, wijs de leerlingen op de gevaren van elektriciteit